Bośnia i Hercegowina (Bosna i Hercegovina, Босна и Херцеговина) Stolica Sarajewo Ustrój polityczny federacja Waluta marka konwertybilna (BAM) Strefa czasowa UTC +1:00 Powierzchnia 51 129 km² Liczba ludności ok. 4 500 000 Język urzędowy bośniacki, chorwacki, serbski Religia islam, prawosławie, katolicyzm Kod telefoniczny +387 Napięcie elektryczne 220V/50Hz (gniazdka europejskie) Kod samochodowy BIH Ruch samochodowy prawostronny Domena internetowa .ba Spis treści 1 Charakterystyka Geografia Fauna i flora Klimat Historia Kultura i sztuka Polityka Gospodarka Społeczeństwo Zwyczaje 2 Przygotowania Przewodniki Mapy Wybór czasu podróży Wizy Przepisy celne Wymiana waluty Ubezpieczenia Ekwipunek Rozmówki 3 Dojazd Samolotem Koleją Samochodem Autobusem Statkiem 4 Przejścia graniczne 5 Regiony 6 Miasta 7 Ciekawe miejsca 8 Zobacz 9 Zrób Rafting Kajaki Sporty zimowe Wędrówki 10 Komunikacja 11 Język 12 Zakupy 13 Gastronomia 14 Noclegi 15 Nauka 16 Praca 17 Bezpieczeństwo 18 Zdrowie 19 Kontakt Telefon Internet Poczta 20 Informacje turystyczne Przedstawicielstwa dyplomatyczne 21 Wyjazd Charakterystyka[edytuj] Bośnia i Hercegowina jest krajem europejskim na półwyspie bałkańskim. Powstało po rozpadzie byłej Jugosławii i zdobyło niepodległość w 1992 roku. Graniczy z Chorwacją od północy, zachodu i południowego-zachodu, z Serbią od wschodu i Czarnogórą od południowego-wschodu. Geografia[edytuj] Generalnie Bośnia i Hercegowina jest krajem górzystym. Napotkać tu można liczne jeziora, pieczary i przełomy rzeczne. Federacja ma dostęp do kilkunastokilometrowego skrawka Morza Adriatyckiego, który rozdziela przy okazji Chorwację na dwie części. Miastem położonym w tym paśmie jest Neum. Najwyższym punktem jest Maglic o wysokości 2,386 m. Fauna i flora[edytuj] Klimat[edytuj] Historia[edytuj] Kultura i sztuka[edytuj] Bośniacy ( populacji), Serbowie ( i Chorwaci ( to największe grupy etniczne. Polityka[edytuj] Sytuacja polityczna kraju jest skomplikowana. Na północy i południu są terytoria Republiki Serbskiej, a przez część środkową ciągnie się "właściwa" Federacja Bośni i Hercegowiny. Państwo rządzone jest kolektywnie przez premierów i prezydentów obu bytów, a nad nimi czuwa jeszcze niezależny Wysoki Przedstawiciel reprezentujący ONZ. Gospodarka[edytuj] Społeczeństwo[edytuj] Islam i chrześcijaństwo mają prawie tyle samo wyznawców Bośnia i Hercegowina jest właściwie jedynym krajem w Europie o przeważającej liczbie wyznawców islamu. Zwyczaje[edytuj] Przygotowania[edytuj] Wzgórza i pagórki wokół Sarajewa. Prawie 50% kraju jest zalesione Przewodniki[edytuj] Mapy[edytuj] Wybór czasu podróży[edytuj] Wydaje się, że nie ma złego terminu, by wybrać się do Bośni. Owszem, latem jest raczej upalnie i jest z pewnością więcej turystów, więc kto nie lubi takich doznań, niech decyduje się na niski sezon. Zimą można wybrać się tutaj na narty. Wizy[edytuj] Obywatele RP zwolnieni są z obowiązku wizowego przy przekraczaniu granicy oraz pobycie do 90 dni. Istnieje formalny wymóg okazania na granicy środków finansowych w wysokości 50 EUR na każdy dzień pobytu, jednakże często obowiązek ten nie jest egzekwowany przez władze graniczne. Obywatele RP mogą przekraczać granice Bośni i Hercegowiny na podstawie paszportu lub dowodu osobistego. Przepisy celne[edytuj] Strona MSZ. Polak za granicą Wymiana waluty[edytuj] Oficjalną walutą Bośni i Hercegowiny jest marka (konvertibilna maraka, KM), której kurs jest ustawiony względem Euro na stałym poziomie (1 EUR = 1,95 BAM). Ubezpieczenia[edytuj] Ekwipunek[edytuj] Rozmówki[edytuj] Dojazd[edytuj] Lotnisko w Sarajewie [1] jest stosunkowo blisko centrum miasta. Nie jeździ niestety komunikacja publiczna z i do lotniska, a taksówki są zadziwiająco drogie jak na tak krótki odcinek drogi. Mostar [2], Tuzla [3] and Banja Luka [4] mają również międzynarodowe lotniska z lotami z Istambułu, Frankfurtu, Zurychu, Lublany i Belgradu. Samolotem[edytuj] Koleją[edytuj] Samochodem[edytuj] Bośniackie krajobrazy sprawiają, że wspaniale jeździ się po tym kraju. Kręte górskie drogi dostarczają wielu wrażeń. Ubywa też pól minowych i coraz bezpieczniejsze jest przystawanie na poboczu, by zrobić zdjęcie. Ruch uliczny nie odstaje jakoś szczególnie od naszych realiów - kierowcy są może bardziej emocjonalni. Ruch na drogach krajowych jest natomiast znacznie mniejszy niż np. w Polsce. Autostrady nie są zbyt szerokie, a normalne drogi - tym bardziej, więc wyprzedzanie może niejednokrotnie przyprawić o szybsze bicie serca. Stan dróg jest w niezłej kondycji i ciągle się poprawia - wiele odcinków jest w remoncie. Większość dróg międzymiastowych miło zaskakuje swoim doskonałym stanem nawierzchni. Policja często czai się w takich miejscach, gdzie ograniczenie spada do 20-30 km/h, więc trzeba się bardzo pilnować. Limity prędkości: 50 km/h w obszarze zabudowanym 100 km/h poza obszarem zabudowanym 130 km/h na autostradach Wymagane jest posiadanie „zielonej karty”. Międzynarodowe prawo jazdy nie jest konieczne. Ceny paliw kształtują się mniej więcej w tych granicach, co w Polsce (0,83 EUR za litr diesla). LPG jest dostępne na większości stacji benzynowych. W BiH, w przeciwieństwie do większości europejskich krajów, nie ma zbyt wiele stacji znanych firm sieciowych. Takie stacje jak Petrol czy OMV stanowią rzadkość. Praktycznie na każdej stacji można płacić za pomocą karty płatniczej, jednak warto to sprawdzić przed tankowaniem (zwłaszcza na małej podmiejskiej stacji) Krótki odcinek autostrady między Bosanskim Brodem a Sarajewem jest płatny na bramkach - 1 EUR. Jednak budowa trwa. Uwaga co do map elektronicznych, obecnie ani Automapa Europa, ani Google Maps nie zawiera szczegółowych map drogowych tego kraju, wypada więc sprawdzić czy aby Twoja mapa jest wystarczająco szczegółowa, warto mieć jakąś mapę tradycyjną. Autobusem[edytuj] dojazd warszawa - sarajewo Statkiem[edytuj] Przejścia graniczne[edytuj] Z Chorwacją: Bosanska Gradiška Bosanski Brod Brčko Gorića Kamensko Ličko Petrovo Selo Z Czarnogórą: Metaljka Šula - Vitina Meštrovac Šćepan Polje - Hum Krstac Bituljica Vraćenovići - Deleuša Ilijino Brdo - Klobuk Nudo - Aranđelovo Sitnica - Zupci Z Serbią: Zvornik Sremska Rača - Rača Badovinci - Popovi Trbušnica - Šepak Ljubovija - Bratunac Bajina Bašta - Skelani Kotroman - Vardište Uvac Regiony[edytuj] Podstawową informację jaką należy sobie przyswoić jest to, że Bośnia i Hercegowina składa się z dwóch nieco antagonistycznie nastawionych do siebie bytów: Republiki Serbskiej (Republika Srpska) - ze stolicą w Banja Luce oraz z Federacji Bośni i Hercegowiny - ze stolicą w Sarajewie. Poza tym, kraj podzielony jest administracyjnie na kantony. Miasta[edytuj] Sarajewo - stolica Banja Luka Mostar Tuzla Zenica Neum Travnik Ciekawe miejsca[edytuj] Park Narodowy Sutjeska Wąwóz Rakitnicy wodospady Kravica górskie wioski Bjelasnica Jajce Maglic Medjugorje Blagaj Zobacz[edytuj] Mostar: "Stari Most" - stary most Wodospady i lasy w Jajce Ekoieś Zelenkovac [5], 20 km from Jajce Zrób[edytuj] Rafting[edytuj] Rafting jest popularnym zajęciem, na rzekach takich jak Neretva, Una, Tara, Drina, Krivaja, Vrbas river i Sana. Kajaki[edytuj] Rzeka Neretva jest idealnym miejscem do spływów kajakowych. Sporty zimowe[edytuj] Ośrodek narciarski Jahorina Bośnia i Hercegowina były gospodarzem zimowej olimpiady w 1984 roku i kraj ciągle jest dumny ze swoich obiektów do uprawiania sportów zimowych. Blisko Sarajewa znajduje się ośrodeki górskie takie jak Bjelasnica z ponad 8km tras narciarskich, Jahorina (20km) oraz góry Igman. Wędrówki[edytuj] [[File:Vlasic Vlašić jest najwyższą górą w centralnej części kraju]. Komunikacja[edytuj] Najlepszymi środkami transportu są autobusy i pociągi. Istnieje gęsta siatka połączeń autobusowych, zarządzana przez relatywnie małe prywatne przedsiębiorstwa. Pociągi jeżdżą rzadko i powoli. Wiele linii kolejowych zostało zniszczonych podczas wojny i nie zostały one jeszcze odbudowane. Dodatkowo brakuje taboru pociągów, aby zapewnić częsta obsługę, nawet na takich popularnych trasach jak Mostar-Sarajevo, Tuzla-Banja Luka i Sarajevo-Banja Luka. Jednakże trasy opiewają w piękne widoki, zwłaszcza odcinek Mostar-Sarajevo. Poruszanie się rowerem zapewni na pewno wiele pięknych widoków. Język[edytuj] Oficjalnymi językami w Bośni i Hercegowinie są język bośniacki, serbski i chorwacki. Dużo młodych osób zna również angielski oraz niemiecki, gdyż niemiecki jest językiem wymaganym w szkołąch. Zakupy[edytuj] Oficjalną walutą w kraju jest marka zamienna, podzielona na 100 fenigów (BAM). Karty kredytowe nie są aż tak powszechnie akceptowane jak w krajach Europy Zachodniej. Bankomaty są dostępne w większości miast. Sarajewo jest dobrym miejscem, aby kupić w relatywnie dobrej cenie ciuchy i buty. Visoko, w centralnej części kraju, słynie z wyrobów skórzanych. Jak wszędzie na Bałkanach naturalnym wyborem wydaje się być wino i rakija. Poza tym można się zainteresować słodyczami lokum. Gastronomia[edytuj] Warto spróbować: burek - mielone mięso w cieście francuskim. Najbardziej popularne danie typu street food. Dostępny w każdej piekarni, często padawany na ciepło. Dostępny również z nadzieniem ziemniaczanym i ze szpinakiem ćevapci, cevapi - lokalny kebab. Mielone, grilowane mięso w kształcie małych walców. Noclegi[edytuj] Są tańsze niż w okolicznych krajach. W Sarajewie i Mostarze łatwo o hostel. Jeśli szuka się kwatery prywatnej, trzeba rozglądać się za napisem Sobe, co świadczy o tym, że właściciel wynajmuje pokoje. Nauka[edytuj] Praca[edytuj] Bezpieczeństwo[edytuj] Bośnia jest państwem bezpiecznym, jeśli chodzi o przestępczość. Do innych kwestii w Bośni należy po prostu podchodzić z rozsądkiem, to znaczy unikać angażowania się w rozmowy dotyczące waśni narodowych i nie pchać się w obszary (przeważnie przygraniczne), gdzie występuje duże ryzyko natknięcia się na niewypały albo miny. Zdrowie[edytuj] Kontakt[edytuj] Telefon[edytuj] Numer kierunkowy to +387. Polskie sieci komórkowe łapią zasięg lokalnych operatorów. Można także zaopatrzyć się w miejscową kartę SIM. Internet[edytuj] Dostępny niemal wszędzie. Wiele restauracji czy kawiarni oferuje bezpłatne połączenie wi-fi Standardem jest dostęp do internetu przez wi-fi w wynajmowanych pokojach czy hotelach. Często dostępny nawet na stacjach benzynowych. Kafejki internetowe są dostępne w miastach - wystarczy się uważnie rozejrzeć. Domena krajowa to .ba. Poczta[edytuj] W miejscach turystycznych pracownicy poczty mówią po angielsku i można wymienić tam pieniądze. Zwyczajne przesyłki idą do Polski ponad 2 tygodnie. Informacje turystyczne[edytuj] Przedstawicielstwa dyplomatyczne[edytuj] Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Sarajewie Dola 13 71000 Sarajewo tel. +387 33 201 142, 215 175 faks +387 33 233 796 mail [email protected] www: Ambasada Bośni i Hercegowiny w Warszawie ul. Humańska 10, 00-789 Warszawa tel. +48 22 856 99 35, 856 71 82, 881 12 48 faks +48 22 848 15 21 Wyjazd[edytuj] Jadąc od północy, naturalne wydaje się podążanie w następujących dwóch kierunkach: Czarnogóra - Nikszić Chorwacja - Dubrownik, wyspy